[39] De Italiaanse Paradox verklaard

Ook in Italië is er een vreemde tegenstelling. De perceptie, dat Italiaans eten gezond is omdat de bevolking zich grotendeels nog steeds lijkt te houden aan het geroemde Mediterrane dieet, staat in sterk contrast met de realiteit dat de productie van veel bekende Italiaanse voedingsmiddelen nogal ongezonde ingredienten bevatten.

Denk bijvoorbeeld eens aan vleeswaren, zoals prosciutto en salami, die veel onverzadigde vetzuren en zout bevatten. Of veel van hun kazen die eveneens een hoog gehalte aan verzadigde vetten bevatten[1][2].

Nog steeds overheerst de perceptie dat de Italiaanse eetcultuur het genieten van eten en eten ziet als een sociale activiteit, vaak samengevat als la dolce vita ('het zoete leven'). Het ideaalbeeld draait om het genieten van het moment, schoonheid, eenvoud en kwaliteit in het dagelijks leven. Maar ook de moderne tijd is in Italië aangekomen en veel Italianen, vooral die in de steden wonen en werken, hebben niet meer de tijd, zin of mogelijkheden om veel waarde te hechten aan traditionele kookmethoden en lokaal geproduceerde ingrediënten. Er is er dan ook een groeiende trend naar gemaksvoedsel en bewerkte voedingsmiddelen.

Deze verschuiving roept vragen op over hoe de culturele waarde van eten evolueert in het veranderende voedsellandschap.

Effect op gezondheid
Heeft dit effect op de gezondheid van de gemiddelde Italiaan, zo kan je je afvragen. Die gemiddelde Italiaan is nog steeds behoorlijk gezond, maar er bestaat een sterke tegenstelling tussen het rijkere noorden en het armere zuiden. Gemiddeld echter behoren de Italianen, qua hart- en vaatziekten en andere vermijdbare ziekten tot de gezondste bevolking van Europa.

In heel Italië steeg de levensverwachting van 79,6 jaar (in 2000 tot 83,4 jaar (in 2019). In 2020 daalde deze tot 82,2 jaar als gevolg van de bekende pandemie en steeg weer licht tot 82,7 jaar (in 2021).

Conclusie
Dus: steeds meer Italianen eten ongezonder, maar tegelijkertijd blijven ze gezonder dan de rest van Europa.

De reden is vermoedelijk het overdadige gebruik van extra vergine olijfolie en dat betekent dat de Italiaanse Paradox een variant is van de Spaanse Paradox.

[1] Herranz et al: Fatty acid composition of salami from different countries and their nutritional implications in International Journal of Food Sciences and Nutrition - 2009
[2] Di Trana et al: The Quality of Five Natural, Historical Italian Cheeses Produced in Different Months: Gross Composition, Fat-Soluble Vitamins, Fatty Acids, Total Phenols, Antioxidant Capacity, and Health Index in Animals - 2022