De gemiddelde Israelier verorbert een dieet dat hoog is in onverzadigde vetzuren, vooral door de consumptie van extra vergine olijfolie. Ook is in dat land de (gemiddelde) verhouding tussen meervoudig onverzadigde en verzadigde vetten vrijwel perfect.
Israëlische Joden eten zelfs zo gezond dat ze kunnen worden beschouwd als een sociaal experiment om het effect van een dieet met veel meervoudig onverzadigde vetzuren aan te kunnen tonen[1].
Wat is de Israëlische paradox?
De Israëlische paradox was een ogenschijnlijk tegenstrijdige epidemiologische observatie dat Israëlische Joden een relatief hoge incidentie van hart- en vaatziekten zouden hebben, ondanks het feit dat ze een dieet volgen dat relatief weinig verzadigde vetten bevat. Dit gegeven staat in schril contrast met de wijdverbreide opvatting dat de hoge consumptie van dergelijke vetten een risicofactor is voor hart- en vaatziekten.
De paradox was dus: Als de stelling zou kloppen dat verzadigde vetten resulteren in meer hart- en vaatziekten, dan zouden de Israëliërs een lager percentage hart- en vaatziekten zouden moeten hebben dan landen waar de consumptie van dergelijke vetten per hoofd van de bevolking hoger is.
De verklaring
Sinds 1996, toen de eerste data werd gepubliceerd, zijn het aantal hart- en vaatziekten in Israël, echter sterk gedaald. De oorzaak is dat Israël een jong land is waar miljoenen Joden naartoe zijn geëmigreerd. Het duurde een aantal jaren voordat die groep zich qua voedsel hadden aangepast aan het zo gezonde Mediterrane dieet. Hierdoor heeft Israël vanaf 2020 wereldwijd een van de laagste sterftecijfers die aan cardiovasculaire oorzaken kunnen worden toegeschreven[2].
Maar er bestaan ook binnen Israël nogal wat verschillen. Zo is er een hogere prevalentie van roken, obesitas en diabetes mellitus onder de Arabische en Bedoeïenenbevolking, wat leidt tot een hogere mortaliteit door hart- en vaatziekten.
De onzin van 'influencers'
Toch blijkt de Israëlische Paradox een hardnekkige kwaal, want sommige 'mensen met een missie' proberen het idee in stand te houden dat Israëliërs veel last hebben van hart- en vaatproblemen, terwijl ze supergezond eten.
Waarom is dat, zo zal de opmerkzame lezer zich op dit moment afvragen. Dat komt omdat moderne - vooral Amerikaanse - 'influencers' hun doelgroep graag willen wijsmaken dat plantaardige oliën ongezond zijn en dat je daarom (weer) zou moeten overstappen op dierlijke oliën en vetten, zoals boter en spekvet (lard) die boordevol ongezonde verzadigde vetten zitten. Ze zijn simpelweg mesjogge (van het Jiddisch meshuge 'gek').
Gelukkig zijn verstandige mensen niet vatbaar voor die onzin en gebruiken steeds meer extra vergine olijfolie in hun dieet.
[1] Yam et al: Diet and disease--the Israeli paradox: possible dangers of a high omega-6 polyunsaturated fatty acid diet in Israeli Journal of Medical Sciences – 1996
[2] Kornowski, Orvin: Current Status of Cardiovascular Medicine in Israel in Circulation -2020
Geen opmerkingen:
Een reactie posten